خطر باور به تکرار

مادام که «گذشته»، چیزی لایقِ تقلید به شمار آید - چیزی که بتواند تقلید شود و دوباره ممکن گردد - تا آن هنگام، «گذشته» در معرض تحریف شدن است و امکان دارد که دوباره بر حسب معیارهای جدیدی تفسیر شود و به مرز افسانه نزدیک‌تر گردد. بدین ترتیب، هرگاه که جهان‌بینیِ مبتنی بر عظمتِ «گذشته»، بر سایر انحاء نگریستن به «گذشته» تفوق یابد (یعنی بر نحله‌های یادوارگی یا انتقادی)، خودِ «گذشته» آسیب می‌بیند.

- حاجی ما